ماءمون چون در ميان يك سلسله تنگناهاي سياسى قرار گرفته بود
براى رهايى از اين تنگناها، تصميم گرفت خود را به خاندان پيامبر(ص) نزديك سازد
از سوى ديگر، عباسيان از اين روش مامون كه احتمال مىرفت خلافت را از بنى عباس به علويان
منتقل سازد، سخت ناراضى بودند و به همين جهت به مخالفت با او برخاستند و چون امام رضا(ع)
توسط مامون مسموم و شهيد شد آرام گرفتند و خشنود شدند و به مامون روى آوردند.
مامون كار زهر دادن به امام را بسيار سرى و مخفيانه انجام داده بود و سعى داشت جامعه از اين
جنايت آگاهى نيابد و از همين رو براى پوشاندن جنايات خود تظاهر به اندوه و عزادارى مىكرد
اما با همه پرده پوشى و رياكارى، سرانجام بر علويان آشكار گرديد كه قاتل امام جز مامون كسى
نبوده است، لذا سخت دل آزرده و خشمگين گرديدند و مامون بار ديگر حكومت خويش را در معرض
خطر ديد و براى پيشگيرى از عواقب امر، توطئه ديگرى آغاز كرد و با تظاهر به مهربانى و دوستى
نسبت به امام جواد(ع) تصميم گرفت دختر خود را به حضرت تزويج كند تا استفادهاى را كه از
تحميل وليعهدى بر امام رضا در نظر داشت از اين وصلت نيز بدست آورد.
بر اساس همين طرح بود كه امام جواد را در سال 204 ق يعنى يك سال پس از شهادت امام رضا از
مدينه به بغداد آورد و به دنبال مذاكراتى كه در جلسه مناظره امام با يحيى بن اكثم گذشت، دختر
خود «ام الفضل» را به همسرى حضرت در آورد.
1- با فرستادن دختر خود به خانه امام، آن حضرت را براى هميشه دقيقا زير نظر داشته باشد
و از كارهاى او بي خبر نماند.
2- با اين وصلت، به خيال خويش، امام را با دربار پر عيش و نوش خود مرتبط و آن بزرگوار را به لهو و
لعب و فسق و فجور بكشاند و بدين ترتيب بر قداست امام لطمه وارد سازد.
3- با اين وصلت علويان را از اعتراض و قيام بر ضد خود باز دارد و خود را دوستدار و علاقهمند به
آنان وانمود كند.
4- هدف چهارم مامون، عوام فريبى بود. چنانكه گاهى مىگفت: من به اين وصلت اقدام كردم تا
ابوجعفر از دخترم صاحب فرزند شود و من پدر بزرگ كودكى باشم كه از نسل پيامبر(ص)
و على بن ابى طالب است. اما خوشبختانه اين حيله مامون نيز بى نتيجه بود زيرا دختر مامون
هرگز از امام جواد عليه السلام فرزندى به دنيا نياورد.
اينها انگيزههاى مامون از اين ازدواج بود.
امام جواد عليه السلام چرا با اين ازدواج موافقت كرد؟
از آنجا كه بى هيچ شكى، امام اهداف و مقاصد واقعى مامون را از اين گونه كارها مىدانست
و نيز مىدانست كه او همان كسى است كه مرتكب جنايت بزرگ قتل پدرش امام رضا(ع) شده
به نظر مىرسد كه موافقت امام با اين ازدواج بر اثر فشارى بوده است كه مامون از پيش بر امام
وارد كرده است، زيرا ازدواجى اينچنين، تنها به مصلحت مامون بوده است نه به مصلحت امام.
نيز مىتوان تصور كرد كه نزديكى امام به دربار مىتوانست مانع ترور حضرت از طرف معتصم و
عامل پيشگيرى از سركوبى سران تشيع و ياران برجسته امام توسط عوامل خليفه باشد
و اين، به يك معنا مىتوانست شبيه قبول وزارت هارون الرشيد از طرف على بن يقطين
يعنى نفوذ در دربار خلافت به نفع جبهه تشيع باشد.